Karbonmonoksit (CO) Nedir?
Karbonmonoksit (CO), “karbon” içeren yakıtların tam yanmaması sonucu oluşan bir gazdır ve “çok zehirli” olarak görülmektedir. Karbonmonoksit eritrositlerin içinde bulunan hemoglobine O2’den yaklaşık 250-300 kat daha güçlü bağlandığından, vücuttaki oksijen dağılımını bozarak ölüme sebebiyet verebilir.
Karbonmonoksitin tatsız, renksiz, kokusuz olması, tehlikesini daha da arttırmaktadır. Sigara dumanı ve araç motoru yanında; soba, ocak ve şofben gibi ısınma, pişirme vb. amaçlı araçların ürünü olarak ortaya çıktığından, toplumun her kesiminin tehdit altında olduğu kabul edilebilir.
Soba, ocak, kombi ve şofben gibi ev içi araçlardan kaynaklanan karbonmonoksit zehirlenmelerinin asıl nedeni: özellikle banyo, mutfak olmak üzere ev içi kapalı alanların hava menfezlerinin yetersiz olması veya kapatılması, bina yakıt tesisatlarının standartlara uygun olmaması, özellikle bacaların hatalı, yetersiz ve bakımsız olması, sobanın usulüne uygun şekilde yakılmaması, kalitesiz yakıt kullanılması, özellikle gece yatarken sobanın hava giriş deliklerinin kapatılarak üstten kömür ilave edilmesi gibi hata ve ihmallerden kaynaklanır.
Karbonmonoksit, bir karbon ve bir oksijen atomundan oluşan molekülün adıdır. Doğal gaz, gaz yağı, benzin, tüp gazı, kömür ve odun gibi yapısında “karbon” bulunan yakıtların yanması veya tam olarak yanmaması sonucunda oluşan dumanda yer alan renksiz, kokusuz zehirli bir gazdır. Tatsız, renksiz, kokusuz olması ve tahriş etme özelliğinin olmaması nedeni ile fark edilmediği için “sessiz katil” olarak bilinmektedir. CO sobalarda mavi bir alevle yanar. Çok kuvvetli bir zehirdir.
Solunan havada konsantrasyonu artarsa, kana geçer ve oksijenin taşındığı hemoglobine O2 ’den daha kolay bağlanır. Yani bütün CO’lar bitmeden O2 bağlanamaz. Bu bakımdan oksihemoglobin meydana gelemez ve kanda karboksihemoglobin artar, dokulara oksijen taşınamaz ve hücre ölümü meydana gelir.
Yani karbonmonoksit demire bağlanarak ölüme sebep olur.
Karbonmonoksit;
bir gazdır.